Smartengeld: immateriële schade

Het berekenen van de hoogte van smartengeld is lang niet altijd eenvoudig. Het gaat immers om immateriële schade: schade die niemand kan zien. Hoe kun je een bedrag koppelen aan de fysieke pijn die je hebt vanwege het letsel? Of aan het verdriet dat je hebt omdat je door het letsel bijvoorbeeld je werk niet meer kunt doen?
Pas als er een medische eindsituatie is, kan de definitieve hoogte van het smartengeld worden vastgesteld. Bij een medische eindsituatie is duidelijk of je genezen bent, of dat je nooit meer (volledig) zult herstellen. Deze uitkomst is bepalend voor de rest van jouw leven.

Er wordt bij het berekenen van de hoogte van het smartengeld naar meerdere zaken gekeken. Denk daarbij aan:

• Welk letsel heb je opgelopen, hoe ernstig is het?
• Hoe oud bent je en wat waren jouw plannen en mogelijkheden voor de toekomst?
• Hoe zwaar waren de medische behandelingen die je moest ondergaan en wat was de duur ervan?
• Hoelang bent je opgenomen geweest in ziekenhuis en/of revalidatiekliniek?
• Hoelang duurt het voordat je hersteld zult zijn van het opgelopen letsel?
• Hoeveel pijn heb je gehad en hoeveel pijn blijf je houden?
• Heb je blijvende beperkingen overgehouden aan het ongeval?
• Zijn er zichtbare gevolgen van het letsel, zoals littekens of het niet meer functioneren van lichaamsdelen (bijvoorbeeld mank lopen)?
• Hebben deze zichtbare gevolgen invloed op jouw sociale en professionele leven?
• Ben je arbeidsongeschikt geraakt en zo ja, voor welke termijn?

Wij brengen jouw emotionele schade in kaart. Je begrijpt waarschijnlijk wel dat het berekenen van de juiste hoogte van het smartengeld erg nauwkeurig moet gebeuren. Heb je letselschade opgelopen en wil je ook jouw smartengeld claimen? Neem contact op met Drost Letselschade en informeer naar de mogelijkheden. Doe dat in ieder geval vóórdat jouw zaak verjaart. Wij zorgen ervoor dat je de schadevergoeding krijgt waar je recht op hebt, inclusief het smartengeld.

Een immateriële schadevergoeding is een ander woord voor smartengeld. Het woord zegt het al: het is een vergoeding voor immateriële schade. Dit is schade die te maken heeft met jouw welbevinden; dus psychische en emotionele schade. Deze schade is niet zichtbaar en kan niet direct in geld uitgedrukt worden. Dit is anders bij materiële schade, waarbij meestal wel snel duidelijk is wat de concrete schade is. Denk aan een kapotte auto, gescheurde kleding, medische kosten, studievertraging, etc. Overigens zijn er ook materiële schadeposten, zoals het verlies aan verdienvermogen, die lastig te berekenen kunnen zijn. Je kunt een immateriële schadevergoeding claimen als je letselschade hebt opgelopen waarvoor een ander aansprakelijk is (en deze aansprakelijkheid ook erkent). Het smartengeld is onderdeel van de totale schadevergoeding. Wilt je hier meer over weten? Neem dan gerust contact met ons op voor een eerste kosteloos en vrijblijvend advies.

Smartengeld is een vergoeding voor alle pijn en al het leed dat je hebt moeten doorstaan vanwege het opgelopen letsel. Het is vergoeding van immateriële schade en is, naast de materiële schadevergoeding, onderdeel van de gehele schadevergoeding.

Lichamelijk letsel is de bekendste oorzaak waardoor recht op smartengeld ontstaat. Maar naast lichamelijk letsel kan er ook recht op smartengeld ontstaan bij (alleen) psychisch letsel. Ook shockschade kan recht op smartengeld geven. Voor toekenning van een vergoeding voor shockschade moet aan zware, uit de rechtspraak voortgekomen, eisen worden voldaan.

Als Drost Letselschade jouw letselschadezaak behandelt, dan wordt ook jouw smartengeld verhaald op de aansprakelijke partij. De afwikkeling van jouw letselschade gebeurt altijd in goed overleg met jou, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.

Als letselschadespecialist zijn we er blij mee dat er een stijgende lijn is te zien in de hoogte en frequentie van toegewezen smartengeldvergoedingen in Nederland.

In 2015 was er een record: een vrouw kreeg € 338.000,00 aan smartengeld uitgekeerd omdat haar arts de uitslag van het onderzoek (baarmoederhalskanker) over het hoofd zag. Toch blijft ons land wat achter bij andere landen: zo kunnen in Duitsland smartengeldbedragen oplopen tot € 700.000,00 bij ernstig fysiek letsel. In de Verenigde Staten kunnen smartengeldbedragen ook erg hoog oplopen. Daar staat tegenover dat het vangnet van sociale voorzieningen daar veel minder goed is. De smartengeld bedragen die in Nederland worden toegekend, staan in geen verhouding tot de hoge bedragen in de VS. Het is goed om je daar als slachtoffer wel van bewust te zijn.

Ben je benieuwd hoeveel smartengeld jij zou kunnen ontvangen? Wij bepalen de hoogte van het smartengeld graag voor jou. Want als je recht hebt op smartengeld, dan claimen wij het voor jou. Hoewel het niet de pijn weg zal nemen, geeft het je wel de erkenning die je verdient. Natuurlijk zijn we je ook graag van dienst bij het berekenen van de totale schadevergoeding. En bij erkenning van aansprakelijkheid zijn voor jou als slachtoffer geen kosten verbonden aan onze diensten. Die kosten verhalen wij dan namelijk op de aansprakelijke partij.

In de praktijk blijkt dat vooral in strafzaken slachtoffers hogere schadevergoedingen voor immateriële schade krijgen. Toch gaan de schadevergoedingen die civiele rechters toewijzen ook omhoog.

Een slachtoffer van een ernstige mishandeling (het slachtoffer liep blijvend hersenletsel op, waardoor het voor altijd afhankelijk werd van intensieve verpleging en begeleiding) kreeg in 2020 € 350.000,00 aan smartengeld toegewezen.

Een bedrag van € 250.000,00 werd door een Nederlandse strafrechter toegewezen aan een slachtoffer dat in 2017 in Groningen door vijf kogels werd geraakt en hierdoor een hoge dwarslaesie opliep.

In 2015 kende de rechter een vuurwerkslachtoffer € 200.000,00 aan smartengeld toe.

Een uitzonderlijk hoog smartengeldbedrag dat door een civiele rechter werd toegekend, bedraagt € 110.000,00. In deze zaak ging het om een jongeman die zwaar getraumatiseerd was geraakt door een mislukte besnijdenis toen hij twee jaar oud was.

Na een verkeersongeval (zoals een auto-ongeluk of aanrijding) wordt er vaak smartengeld toegekend. Dat is overigens ook het geval bij andere voorvallen met letselschade tot gevolg. Waar het om gaat, is dat een andere partij aansprakelijk is voor het jou overkomen voorval met letselschade tot gevolg. Ook als een verkeersongeval voor een deel de schuld is van een ander en door die ander (of diens verzekeraar) voor dat deel aansprakelijkheid wordt erkend, kan het slachtoffer voor dat deel smartengeld claimen.

Ben je als wandelaar aangereden door een motorvoertuig of ben je als fietser aangereden door een auto? Dan heb je vrijwel altijd recht op smartengeld – ook als het ongeval jouw eigen schuld was. Als wandelaar of fietser word je namelijk gezien als ‘zwakke verkeersdeelnemer’. Omdat je kwetsbaar bent, hoeft jouw schuld niet bewezen te worden maar is de bestuurder van het motorvoertuig in beginsel aansprakelijk voor jouw schade.

Als de andere partij aansprakelijk is en de schade het gevolg is van het ongeval, heb je derhalve recht op een schadevergoeding. En zoals we al eerder vertelden; het smartengeld is onderdeel van de schadevergoeding. Om het smartengeld te berekenen, putten wij uit onze eigen jarenlange ervaring. Ook houden we de criteria van de ANWB Smartengeldgids aan. Daarbij kijken we onder meer naar jouw persoonlijke situatie en naar soortgelijke zaken. Dit zal uiteindelijk de hoogte van jouw immateriële schadevergoeding bepalen. De hoogte van smartengeld na een ongeluk vinden veel Nederlanders laag. Dit komt waarschijnlijk mede door de torenhoge smartengelduitkeringen in Amerika. Bedenk daarbij wel dat in dat land het vangnet van sociale voorzieningen veel minder goed is als in Nederland.

Hoe zit het met schadevergoeding en de belasting? Is smartengeld belastingvrij? Deze vraag laat zich niet eenvoudig met ‘ja’ of ‘nee’ beantwoorden. In principe hoef je geen belasting te betalen over smartengeld, maar het hangt wel af van de hoogte ervan. We proberen het hier zo duidelijk mogelijk uit te leggen.

Smartengeld en vermogensbelasting
Smartengeld is een vergoeding van schade, geen bron van inkomsten. In principe hoef je hierover dus ook geen inkomstenbelasting te betalen. Deze schadevergoeding geef je dus niet op bij box 1 van de aangifte inkomstenbelasting.
Maar het smartengeld wordt wel gerekend tot het vermogen. Om die reden moet je het ontvangen smartengeld opgeven in box 3. Komt het totaal van jouw vermogen, inclusief het smartengeld, boven de vrijstellingsgrens, dan betaal je een vermogensrendementsheffing. Ofwel: je betaalt belasting over jouw vermogen.

Smartengeld en inkomstenbelasting
Er zijn uitzonderingen: soms wordt smartengeld wél gezien als inkomen. Dit is het geval als de schadevergoeding afkomstig is van een ongevallenverzekering die een werkgever heeft afgesloten voor zijn werknemers. Meestal is dit het geval bij werknemers die werk verrichten met bepaalde veiligheidsrisico’s. Als een van de werknemers inderdaad letselschade oploopt en ook smartengeld krijgt, wordt deze uitkering gezien als inkomsten uit arbeid.
In de meeste gevallen wordt de inkomstenbelasting al ingehouden op de uit te keren schadevergoeding. De vergoeding is dan dus een nettobedrag, waardoor deze vergoeding ook niet in box 1 opgegeven hoeft te worden. Wordt de ongevallenuitkering bruto uitgekeerd, dan moet je deze wel opgeven in box 1.

Belastinggarantie
Soms oordeelt de Belastingdienst anders. Er moet dan toch inkomensbelasting worden betaald over de schadevergoeding. Om te voorkomen dat je deze belasting moet betalen, terwijl je daar eigenlijk geen rekening mee hield, wordt voorafgaand aan de afwikkeling van jouw letselschade aan de verzekeraar gevraagd een belastinggarantie af te geven. Dit moet gebeuren vóór of tegelijk met de eindafwikkeling van de schade. Als letselschadespecialist regelen wij dit uiteraard voor jou.
Is de belastinggarantie op tijd afgegeven en wordt jouw schadevergoeding achteraf alsnog door de fiscus belast op basis van box 1, dan moet je dat onmiddellijk melden aan de verzekeraar en voert de verzekeraar de bezwaarprocedure tegen het besluit van de fiscus voor jou. En word je in deze procedure in het ongelijk gesteld? Dan betaalt de verzekeraar de verschuldigde belasting alsnog aan de Belastingdienst. Heb je hier vragen over? Neem gerust contact met ons op voor een kosteloos en vrijblijvend eerste advies.

Door een ongeval kunt je fysiek letsel oplopen, maar ook psychische klachten krijgen. Je hebt verdriet en vaak minder levenslust. Misschien is er sprake van depressieve gevoelens, terwijl u voorafgaand aan het ongeval daar geen last van had. Psychische schade kan ook ontstaan zonder lichamelijk letsel. Denk maar aan een militair die door zijn uitzending naar een oorlogsgebied een Posttraumatische Stressstoornis (PTSS) oploopt. Hij blijft de heftige gebeurtenissen of nare beelden telkens weer in zijn gedachten zien en heeft bijvoorbeeld nachtmerries, slaapproblemen, concentratieproblemen, of vertoont roekeloos gedrag. Dit voorbeeld van psychisch letsel ontstaat zonder voorafgaand fysiek letsel.

Psychisch letsel kan ontstaan door een nare gebeurtenis, of door het hebben van ernstige problemen en ondervinden van veel stress als gevolg van het opgelopen letsel. Hoewel psychisch letsel niet te zien is aan de buitenkant, zijn de gevolgen soms zeer groot. Psychische schade beïnvloedt vaak het hele leven. Zowel jouw werkzaamheden als je sociale leven hebben te lijden onder dit letsel. Soms is het niet eens meer mogelijk om te werken door bijvoorbeeld een PTSS of ernstige psychische klachten.

Als je een PTSS hebt opgelopen door jouw werk, dan kan deze aandoening onder een beroepsziekte vallen. Mogelijk kun je dan de werkgever met succes aansprakelijk stellen voor jouw psychische schade. Bij erkenning van aansprakelijkheid kun je dan een schadevergoeding claimen voor jouw immateriële schade, maar ook voor jouw materiële schade, zoals het verlies van inkomen. En dat is jouw goed recht.

Smartengeld Defensie
Ben je (voormalig) defensiemedewerker en heb je een PTSS gekregen door jouw werk voor Defensie? Dan heb je in principe recht op smartengeld van Defensie. Krijg je als veteraan een Militair Invaliditeits Pensioen (MIP), dan krijg je meestal ook een bijzondere invaliditeitsverhoging (BIV). De BIV is in dit geval het smartengeld. Krijg je geen BIV, dan moet er alsnog smartengeld worden vastgesteld en aan je uitgekeerd.

Omdat het recht op schadevergoeding voor immateriële schade een persoonlijk recht is, kan het niet zomaar vererven. Om zo’n persoonlijk recht uit te oefenen, moet het slachtoffer er eerst zelf aanspraak op maken, zegt de wet. Pas daarna kan het vererven. Als een slachtoffer komt te overlijden vóórdat er aanspraak is gemaakt op vergoeding van smartengeld, kunnen de erfgenamen daar dus geen aanspraak meer op maken. Materiële schade vererft wel. Ook als het slachtoffer daarop voor zijn overlijden nog geen aanspraak had gemaakt.