Honderden patiënten komen ieder jaar in het ziekenhuis om het leven door een medische misser, zonder dat deze worden doorgegeven aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Dat meldde RTL Nieuws gisteren op basis van lijsten met ziekenhuisdoden. De IGZ heeft deze na een jarenlange strijd aan RTL Nieuws gegeven. De IGZ was zelf gistermiddag nog niet beschikbaar voor commentaar.

In de lijsten van de IGZ staat dat de afgelopen drie jaar 1214 patiënten zijn overleden door een zogeheten calamiteit. Gezondheidsinstituut Nivel berekende echter dat in dezelfde periode zo’n 3000 patiënten het slachtoffer moeten zijn geworden van missers. Zes op de tien medische missers zou dus niet gemeld worden. 65-plussers en baby’s zijn het vaakst slachtoffer van medisch falen.

Verschillende ziekenhuizen kwamen de afgelopen tijd in het nieuws doordat patiënten overleden door fouten, terwijl de ziekenhuizen dat verzwegen. Dat gebeurde onder meer in het UMC Utrecht (missers op de afdeling KNO) en in Tergooi Ziekenhuizen in Hilversum (jonge man overleden na gemiste diagnose). Maar het zijn zeker geen incidenten, schreef RTL Nieuws. Alle ziekenhuizen, op één na, maken volgens de IGZ stelselmatig te weinig melding van calamiteiten. Het geldt zowel academische ziekenhuizen als gewone ziekenhuizen.

Doofpot cultuur

Voor RTL-Z stelt een oud-inspecteur van de IGZ in een reactie op RTL Nieuws, dat het systeem om medische missers volgens hem failliet is. “Fouten in ziekenhuizen verdwijnen in de doofpot”, zegt Menso Westerouen van Meeteren. “Ze worden niet gemeld, niet onderzocht en er wordt niets van geleerd. Op de een of andere manier krijgen we het niet voor elkaar om behoorlijk te kijken naar wat er fout gaat in ziekenhuizen”. Hij vindt het triest dat ziekenhuizen dodelijke calamiteiten massaal verzwijgen. “Het systeem rammelt en het nut van het circus dat is opgebouwd is ver te zoeken. We hebben voor veel belastinggeld een inspectie opgericht om de veiligheid van patiënten te beschermen. Er is een medisch tuchtcollege, er zijn klachtencommissies bij ziekenhuizen, noem maar op, maar dat werkt dus allemaal niet”. Hopelijk gaat deze doofpot door dit onderzoek van RTL Nieuws nu open. Onderzoeksverslaggever Hester van Yperen zei:  “Voor het eerst zien we hoe vaak ziekenhuizen dodelijke missers melden en tegelijkertijd hoe massaal ziekenhuizen die missers verzwijgen”.

Niet structureel

Ziekenhuizen spreken tegen dat calamiteiten met dodelijke afloop in hun behandelruimtes op grote schaal worden verzwegen voor de Inspectie voor de Gezondheidszorg. “Dat is zeker geen structurele aangelegenheid”, zegt voorzitter Van Rooy van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen in een reactie op berichtgeving van RTL Nieuws. Van Rooy zegt in het NOS Radio 1 Journaal dat het aantal vermijdbare sterfgevallen in ziekenhuizen de laatste jaren is gehalveerd. “Er zal heus wel eens een calamiteit niet gemeld worden. En iedere keer dat dat gebeurt, is een keer te veel. Maar dit beeld van structureel niet melden, herkennen wij niet.”

Openbaarheid

Niet alleen RTL Nieuws vindt dat ziekenhuiscijfers openbaar moeten zijn. Zes jaar lang heeft RTL Nieuws geprobeerd meer openheid te krijgen over vermijdbare sterfgevallen in ziekenhuizen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg wilde de cijfers niet verstrekken, maar na een juridische strijd van zes jaar besliste de Raad van State dat dat toch moest.  Ook minister Edith Schippers van Volksgezondheid heeft maatregelen aangekondigd. Onderzoeksrapporten die ziekenhuizen opstellen na een medische misser moeten openbaar worden. Dat wordt dan een zaak van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Daartoe heeft ze een wetsvoorstel ingediend bij de Kamer dat openbaarmaking van de onderzoeken naar calamiteiten regelt.

Strafbaar stellen

Ook de Consumentenbond wil dat er maatregelen worden genomen tegen ziekenhuizen die zwijgen over dodelijke medische missers. Ziekenhuizen zijn wettelijk verplicht om zogenaamde calamiteiten te melden bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Toch doen ze dat lang niet altijd, blijkt nu wel. Dat moet niet ongestraft blijven, vindt de Consumentenbond. “Want ze komen de wettelijke verplichting niet na”, aldus woordvoerder Sandra de Jong. “Je kunt niet zeggen: o, je doet het niet? Dan niet”. Bij de bond kwamen via een speciale meldlijn in korte tijd veel meldingen binnen die wijzen op een ‘doofpotcultuur’ onder artsen en in ziekenhuizen. “Daar zijn we van geschrokken”, zei De Jong voor RTL Nieuws.