Mensen die aan het treinspoor werken in Nederland worden al zeker tien jaar lang blootgesteld aan te hoge concentraties kankerverwekkende kwartsstof. Dat blijkt uit onderzoeksrapporten van ProRail en de spooraannemers, die in het bezit zijn van Zembla, het onderzoeksprogramma van BNNVARA. De kwartsstof kan vrijkomen tijdens werkzaamheden met de zogenoemde spoorballast.

ProRail is al meermaals in rapporten geadviseerd om de stenen op het spoor te vervangen door kwartsstofvrije stenen of door stenen met minder kwartsstof. Maar dat advies zou niet zijn opgevolgd. Daarmee overtreden ze volgens de rapporten en deskundigen al jarenlang de wet en voldoen ze niet aan hun zorgplicht.
De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) start daarom een onderzoek. Inspecteur-generaal Marc Kuipers zei tegenover Zembla: “Dit is echt zorgwekkend. Dit is voor ons een onderwerp wat we niet goed genoeg in beeld hebben gehad.”

Gezondheidsrisico door kwartsstof

Het risico voor de spoorwerkers zit in het zogenaamde respirabel kwartsstof. Deze zwevende stofdeeltjes zijn zó klein, dat ze tot diep in de longen kunnen doordringen. Experts noemen respirabel kwarts een sluipmoordenaar, omdat mensen jaren na blootstelling aan de stof ernstige longziektes of zelf longkanker kunnen krijgen. Sommige spoorwerkers werken dagelijks met deze stenen en lopen door de blootstelling aan de stof dus grote gezondheidsrisico’s. Bij eerdere onderzoeken bleek dat tijdens werkzaamheden aan spoorballast de wettelijke grenswaarden voor blootstelling aan kankerverwekkende kwartsstof werden overschreden.

Zorgplicht ProRail

Volgens ProRail lopen de spoorwerkers geen gezondheidsrisico als ze zich houden aan de opgestelde regels, zoals het dragen van een stofmasker als de werkzaamheden dat voorschrijven. Het bedrijf heeft toegezegd dat ze bij de spoorwerkers het opnieuw onder de aandacht hebben gebracht dat ze tijdens hun werk stofmaskers moeten dragen.
Maar in de rapporten die nu in bezit zijn van Zembla komt een beeld naar voren van een ProRail dat niet voldoet aan haar zorgplicht. Ondanks de onderzoeksrapporten doet het bedrijf te weinig om de medewerkers in de hele keten te beschermen tegen blootstelling aan kwartsstof. Op de voorgestelde adviezen door deskundigen is door ProRail het beleid niet aangepast. De Inspectie SZW heeft aangekondigd een onderzoek te starten. ProRail liet aan Zembla weten dat ze onderzoeksbureau TNO op dit moment onderzoek laat doen naar het gebruik van minder schadelijke stenen.

Zembla besteedde in haar uitzending “Het stofspoor” (2 april 2021) aandacht aan deze kwestie.

BRON: RTLNieuws en BNNVARA